Meesterwerken

Allegorie van de aardse vanitas

Pieter Boel
1663

Het doel van dit stilleven is het aan de toeschouwer tonen van alle mogelijke attributen van de aardse rijkdommen en geneugten. Eerst aan de linkerkant het genot van de muziek met een vijftal instrumenten. Het genot van het leren met de wereldbol in het midden en de boeken op de grond aan de rechterzijde van de compositie. Het genot van de kunst met deze sublieme bewerkte schaal en de toebehoren van de kunstschilder: het palet en de kwast.

Bovenaan op deze stapel liggen een kroon, een tulband op een hermelijnen mantel, een bisschopsmijter en een pauselijke tiara. Allemaal symbolen van de macht van de koningen en de godsdienst op aarde.

Toch zijn er twee details om de toeschouwer te waarschuwen voor de verleiding van deze prachtige spullen. Het eerste bevindt zich aan de top van de voorwerpenpiramide. Het is een schedel die met holle ogen naar deze tekens van rijkdom lijkt te kijken. Dit herinnert ons eraan dat de dood altijd wint en dat, ongeacht het weelderige leven en onze bezigheden op aarde, wij ten overstaan van de dood allemaal gelijk zijn.

Op de achtergrond is een stenen sarcofaag te zien met het opschrift Vanitati S ofwel “het offer van de IJdelheid”. Dit is ongeveer de boodschap van dit werk: ongeacht uw rijkdommen moet u loskomen van de nietszeggendheid en ijdelheid van de materiële goederen of u zult in een sarcofaag terechtkomen!

Detail 1: Het zeer grote instrument dat tegen de stoel leunt, is een tromba marina. Dit instrument heeft slechts een snaar waarop met een strijkstok gestreken wordt. Dit soort instrumenten was in de 17de eeuw zeer in trek en werd gebruikt voor barokke opera’s.

Detail 2: Op de schaal in het midden van het schilderij staan de ongelukkige liefdesperikelen van de godin Venus afgebeeld. Ze ziet haar geliefde Adonis op everzwijnenjacht vertrekken waarvan hij niet terug zal komen.

Allegorie van de aardse vanitas
Allegorie van de aardse vanitas

Het doel van dit stilleven is het aan de toeschouwer tonen van alle mogelijke attributen van de aardse rijkdommen en geneugten. Eerst aan de linkerkant het genot van de muziek met een vijftal instrumenten. Het genot van het leren met de wereldbol in het midden en de boeken op de grond aan de rechterzijde van de compositie. Het genot van de kunst met deze sublieme bewerkte schaal en de toebehoren van de kunstschilder: het palet en de kwast.

Bovenaan op deze stapel liggen een kroon, een tulband op een hermelijnen mantel, een bisschopsmijter en een pauselijke tiara. Allemaal symbolen van de macht van de koningen en de godsdienst op aarde.

Toch zijn er twee details om de toeschouwer te waarschuwen voor de verleiding van deze prachtige spullen. Het eerste bevindt zich aan de top van de voorwerpenpiramide. Het is een schedel die met holle ogen naar deze tekens van rijkdom lijkt te kijken. Dit herinnert ons eraan dat de dood altijd wint en dat, ongeacht het weelderige leven en onze bezigheden op aarde, wij ten overstaan van de dood allemaal gelijk zijn.

Op de achtergrond is een stenen sarcofaag te zien met het opschrift Vanitati S ofwel “het offer van de IJdelheid”. Dit is ongeveer de boodschap van dit werk: ongeacht uw rijkdommen moet u loskomen van de nietszeggendheid en ijdelheid van de materiële goederen of u zult in een sarcofaag terechtkomen!

Detail 1: Het zeer grote instrument dat tegen de stoel leunt, is een tromba marina. Dit instrument heeft slechts een snaar waarop met een strijkstok gestreken wordt. Dit soort instrumenten was in de 17de eeuw zeer in trek en werd gebruikt voor barokke opera’s.

Detail 2: Op de schaal in het midden van het schilderij staan de ongelukkige liefdesperikelen van de godin Venus afgebeeld. Ze ziet haar geliefde Adonis op everzwijnenjacht vertrekken waarvan hij niet terug zal komen.

Fermer

Les autres chefs-d’oeuvres